A tak było podczas V edycji Forum Rozwoju Miast…
13–14 października 2021 r. spotkaliśmy się po raz piąty na Forum Rozwoju Miast. Tematami tegorocznej, jubileuszowej edycji były najciekawsze i najbardziej wartościowe trendy miejskie związane z zieloną gospodarką i ograniczoną konsumpcją, oraz inicjatywy społeczności lokalnych, w których tkwi źródło miejskiej odporności. Gościliśmy polskich i zagranicznych ekspertów i praktyków, m.in. z Wielkiej Brytanii, Niemiec, Szwecji, Belgii, Francji, Hiszpanii, Finlandii, Izraela, Australii i Słowenii.
Pierwszy dzień Forum koncentrował się wokół wyzwań rozwojowych współczesnych miast oraz sposobów radzenia sobie z kryzysem wywołanym pandemią. Debata z udziałem Prezydenta Miasta Poznania oraz włodarzy miast partnerskich z Niemiec, Finlandii i Izraela, pokazała moc kapitału społecznego i rolę władz miasta w sytuacjach kryzysowych oraz mechanizmy instytucjonalnego wspierania pomysłowości i zaradności mieszkańców. Podczas wystąpień przedstawicieli Francji, Szwecji, Niemiec, Finlandii, Hiszpanii poznaliśmy najciekawsze rozwiązania, wdrożone, przetestowane lub zaplanowane w Paryżu, Hanowerze, Jyväskyli, Barcelonie czy Sztokholmie. Były to przede wszystkim koncepcje tworzenia zdrowej, zielonej, sprawiedliwej i bezpiecznej przestrzeni publicznej, która wspiera relacje społeczne i lokalną gospodarkę. Podczas debaty z udziałem ekspertów z zakresu biznesu międzynarodowego – przedstawicieli targów w Barcelonie, Brukseli i Poznaniu przyjrzeliśmy się także nowej roli targów międzynarodowych na współczesnym rynku w dobie pandemii. Ich zadanie dziś to wzmacnianie miast, z którymi są przestrzennie związane, chronienie ich przed skutkami pandemii i kolejnymi sytuacjami kryzysowymi. Pierwszy dzień Forum upłynął też na rozmowach o planowaniu rozwoju miast oraz o nowych trendach i narzędziach wspierających ten rozwój m.in. o roli danych i ich przechowywania w trwającej obecnie erze cyfrowej transformacji, roli e-commerce i innowacyjnych rozwiązaniach z zakresu logistyki miejskiej. Zaprezentowane zostały idee, m.in. żyjących laboratoriów (tzw. Living Labs), hubów konsolidacyjnych, koncepcja inteligentnego opakowania zwrotnego czy inteligentnych zatoczek rozładunkowych. Wystąpienia pokazywały rosnące znaczenie przestrzeni publicznych w miastach, które mieszkańcy traktują jako środek do realizacji celów związanych z pracą, nauką, uczestnictwem w kulturze, a które to wpływają na ich komfort i bezpieczeństwo. Pierwszy dzień Forum domknęliśmy debatą, w której głos zabrały osoby związane ze sztuką, projektowaniem i badaniami społecznymi. Uczestnicy dzielili się swoimi odczuciami na temat konieczności oddzielenia idei rozwoju miast od mitu wzrostu gospodarczego – zgodnie z koncepcją Ekonomii obwarzanka, która rozwoju osobistego, jak i rozwoju miast nie wiąże z pobudzaniem konsumpcji.
Drugi dzień Forum poświęciliśmy wyzwaniom ekologicznym i społeczno-gospodarczym stojącym przed współczesnymi metropoliami. Prelegentki i prelegenci z Australii, Wielkiej Brytanii i Polski opowiedzieli o globalnych problemach związanych z marnowaniem żywności, podkreślając konieczność zmian na poziomie legislacyjnym, ale co najważniejsze, na poziomie naszych codziennych przyzwyczajeń. Kluczową rolą okazuje się zwiększanie świadomości społecznej, edukacja na temat odpowiedzialnego podejścia do żywności oraz idea życia w równowadze z naturą, budowanie bardziej odpornego i uczciwego społeczeństwa, rewitalizowanie miasta i przeformułowanie relacji na poziomie miasto-wieś. Większość drugiego dnia Forum poświęciliśmy Ekonomii obwarzanka i gospodarce cyrkularnej. Poznaliśmy przykłady z Wielkiej Brytanii, Słowenii, Niemiec i Polski, jak miasta mogą w pełni wykorzystać ekonomię cyrkularną, w celu wyeliminowania negatywnych skutków środowiskowych i wzmocnienia swoich pozytywnych działań. Znaczenie zrównoważonego i odpowiedzialnego podejścia do produkcji i zmiany modelu z linearnego na cyrkularny, w którym zasoby i materiały trafiają do ponownego obiegu jest kluczowy. Drugi dzień również zakończył się debatą z udziałem ekspertów i ekspertek, w której szukaliśmy odpowiedzi na pytanie, w jakim zakresie Ekonomia obwarzanka może zostać zastosowana na polskim gruncie na poziomie miasta i samorządu.
Współorganizatorami V Forum Rozwoju Miast obok Urzędu Miasta Poznania, były Międzynarodowe Targi Poznańskie, Związek Miast Polskich, Unia Metropolii Polskich oraz Poznańskie Centrum Superkomputerowo Sieciowe, a patronatem objęli nas: Łukasiewicz Instytut Logistyki i Magazynowania, Geopoz, Krytyka Polityczna, Magazyn Miasta, Kino Muza i Estarada Poznańska.
Już niedługo na oficjalnym kanale YouTube Miasta Poznania można będzie obejrzeć relację z obu dni konferencji, zarówno w polskiej, jak i angielskiej wersji językowej, a także w języku migowym. Pragniemy podziękować wszystkim tłumaczom i tłumaczkom za wysiłek i umożliwienie międzynarodowej publiczności uczestnictwa w V Forum Rozwoju Miast. Cieszymy się z tegorocznej frekwencji – każdego dnia oglądało nas ponad 500 osób. Dziękujemy oglądającym nas widzom za liczne pytania na czacie podczas Forum. Poniżej znajdziecie odpowiedzi na pytania, których nie udało nam się zadać podczas konferencji. Będziemy je dla Was stopniowo uzupełniać.
Nie rozstajemy się z Forum i zapraszamy na projekcję filmu „Nie marnuj jedzenia” (ang. Food Fighter) o Ronni Kahn z Oz Harvest – mówczyni tegorocznego Forum. W ramach współpracy z Kinem Muza i Estradą Poznańską film będzie można oglądać bezpłatnie w dniach 22 do 27 listopada na platformie: https://mojeekino.pl/pokaz/kino-muza-poznan
Do zobaczenia za rok!
O to pytaliście …
“Jakie są źródła finansowania muzeum? Bilety wstępu były jednym z nich.” – pytanie do Sélène Tonon Muzeum należy do miasta Rennes i jest uwzględnione w budżecie. Bilety wstępu są nadal źródłem finasowania, ponieważ wystawy czasowe są płatne (wystawa stała jest bez opłaty).
“Jak wygląda współpraca ze szkołami?” – pytanie do Sélène Tonon Szkoły mogą współpracować z muzeum na wiele sposobów. Można zorganizować wizyty z kuratorem dla grup w każdym wieku. Są również projekty artystyczne z kursami tematycznymi i są one prowadzone wspólnie z nauczycielem. Dzieci mogą również zwiedzać wystawy samodzielnie. Warsztart pozwalają dzieciom na przykład nauczyć się jakiejś techniki albo odkryć cywilizację. Muzeum może również odwiedzić szkołę i zaprezentować wybrane prace.
“Czy system generuje oszczędności w skali ogólnych wydatków komunalnych?” – pytanie do Dganit Ben-Yacov Tak, system pozwala wygenerować oszczędności dzięki temu, że nie jest potrzebna praca ludzi przy obsłudze zgłoszeń oraz z uwagi na to, że gmina od razu obsługuje zgłoszenia, nie dopuszczając do tego, by problemy eskalowały.
“O ile w związku ze wzmożonym ruchem rowerowym wzrosły nakłady na budowę dróg rowerowych?” – pytanie do Prezydenta Miasta Poznania, Jacka Jaśkowiaka Nakłady na budowę dróg rowerowych zapisane są w Wieloletniej Prognozie Finansowej i są na stałym poziomie 8 milionów złotych. Drogi rowerowe realizowane są też przy okazji innych inwestycji drogowych i komunikacji publicznej.
“Jak ważne są badania zachowań komunikacyjnych mieszkańców w procesie decyzyjnym?” – pytanie do Prezydenta Miasta Poznania, Jacka Jaśkowiaka Zmiany zachowań komunikacyjnych i wnioski z nich płynące mają bezpośrednie przełożenie na jakość projektowanej infrastruktury z uwzględnieniem zasad zrównoważonej mobilności. Infrastruktura dla pieszych, pasażerów komunikacji miejskiej oraz przemieszczających się rowerami, realizowana jest wg specjalnie opracowanych standardów i wytycznych.
“W jaki sposób gromadzą Państwo opinie mieszkańców Sztokholmu na temat przestrzeni publicznej?” – pytanie do Pia Karlsson Miasto Sztokholm posiada aplikację, która nazywa się „Tyck Till” (dosłowne tłumaczenie: „Zostaw swój komentarz tutaj”). Dzięki tej aplikacji mieszkańcy Sztokholmu mogą wysyłać wiadomości. Jeśli wiadomość dotyczy Living Stockholm, zostaje przekierowana do mnie. Aplikacja dostarcza nam również statystyki.
“W jaki sposób mieszkańcy mogą angażować się w kształtowanie przestrzeni publicznych?” – pytanie do Pia Karlsson Na miesiąc lub kilka tygodni przed utworzeniem ulicy czy skweru, wysyłamy informację na ten temat do mieszkańców danej okolicy, w której powiadamiamy o letniej ulicy oraz zachęcamy, aby dzielili się z nami swoimi dobrymi pomysłami. Po opublikowaniu przez nas informacji na temat ulic i skwerów Living Stochkolm w danym roku, lokalna gazeta umieszcza na swoich łamach informacje na ten temat. W ten sposób mieszkańcy dowiadują się o tym z mediów. Informacje przekazujemy również na grupie Miasta Sztokholm na Facebooku, która nazywa się ”cykla och gå i Stockholm”.
“Jakie czynniki biorą Państwo pod uwagę projektując „zielone ulice”?” – pytanie do Pia Karlsson Miasto Sztokholm posiada strategię o nazwie Gronare Stockholm (dosłowne tłumaczenie „Bardziej zielony Sztokholm”). Jest to strategia oraz prace projektowe dotyczące parków i bioróżnorodności. Living Stockholm działa we współpracy z „Bardziej zielonym Sztokholmem”. W naszych letnich przestrzeniach: ulice, skwery i pop upy (tymczasowo, pojawiające się miejsca/punkty w mieście) sadzimy kwiaty i rośliny, które zapewniają bioróżnorodność.
“Jakie materiały budowlane zostaną wykorzystane do budowy ulic i budynków? Czy zostaną zastosowane materiały generujące niski ślad węglowy (środowiskowa ocena cyklu życia)? Czy będzie to dzielnica o zerowej emisji dwutlenku węgla? – pytanie do Sabine de Buhr Jako, że prace są jeszcze na wczesnym etapie, nie mamy jeszcze dokładnych informacji na temat materiałów budowlanych, które zostaną wykorzystane do konstrukcji budynków czy ulic. Niemniej jednak naszym celem jest wykorzystanie, gdzie tylko to będzie możliwe, materiałów przyjaznych dla środowiska, oraz takich które można poddać recyclingowi. Jest dla nas również niezwykle ważne, aby materiały produkowane były lokalnie w celu ograniczenia transportu. W przypadku budynków inwestorzy są zobowiązani do przedłożenia projektu, w którym wyszczególnione zostaną materiały budowlane, które zostaną zastosowane. Każdy projekt zostanie oceniony ze szczególnym uwzględnieniem kryteriów ekologicznych. W związku z tym, niezwykle ważne jest przeprowadzenie oceny cyklu życia budynku na etapach jego konstrukcji, eksploatacji i rozbiórki, dzięki temu możliwe będzie zachowanie najwyższych standardów ekologicznych. Jednakże, mimo wszelkich starań z naszej strony, Oberbillwerder najprawdopodobniej nie będzie dzielnicą o zerowej emisji dwutlenku węgla jeśli chodzi o budynki. Z drugiej strony, założenia dotyczące energii charakteryzują się neutralnością węglową – 100% energii pochodzić będzie z odnawialnych źródeł.
“Jaki będzie prawny status mieszkań? Czy będą to mieszania własnościowe czy komunalne? – pytanie do Sabine de Buhr Dostępne będą opcje mieszane, zarówno mieszkania własnościowe jak i komunalne. W Hamburgu jedna trzecia mieszkań to komunalne mieszkania pod wynajem, jedna trzecia to mieszkania własnościowe pod wynajem, a jedna trzecia to mieszkania własnościowe.
“W jaki sposób będą dobierani mieszkańcy nowej dzielnicy? Czy będzie trzeba będzie złożyć wniosek? Jakie będą kryteria doboru? – pytanie do Sabine de Buhr W Oberbillwerder mile widziani są wszyscy. Nie będzie żadnego naboru. Jedynie mieszkania komunalne przewidziane są dla osób z niskimi dochodami.
“Czy grunty należą do miasta czy są w rękach prywatnych? – pytanie do Sabine de Buhr Grunty są własnością miasta.
“Jeśli chodzi o szacowanie/planowanie liczby miejsc parkingowych – jakie kryteria zostały zastosowane w tym zakresie? – pytanie do Sabine de Buhr Liczba miejsc parkingowych to 0,4 miejsca na jedno mieszkanie. Ograniczenie miejsc parkingowych wiąże się z koncepcją mobilności, która opiera się na transporcie publicznym. Dzielnica Oberbillwerder położona jest obok linii kolejowej, skomunikowana jest również z liniami autobusowymi, oferując wiele możliwości mobilności współdzielonej, w tym wygodne ścieżki rowerowe i duża ilość przestrzeni dla pieszych.
“Czy opcja jadłodzielni może pomóc w przeciwdziałaniu marnotrawieniu żywności?” – pytanie do Ariela Modrzyka Idea jadłodzielni może przyczynić się do zużycia pewnych nadwyżek żywnościowych, które mogłoby zostać zmarnowane. Oczywiście nie jest to rozwiązanie, które w znacznym stopniu ograniczyłoby skalę marnotrawstwa żywności, ponieważ jest to zjawisko o bardzo dużej skali oraz wielowymiarowe – uwarunkowane przez wiele czynników. Zatem jadłodzielnie to jedno z potencjalnie wielu rozwiązań. Skuteczność jadłodzielni wymagałaby promocji tej idei, zastosowania jej na szersza skalę oraz zmiany świadomości społecznej. Ten ostatni element wydaje się być najtrudniejszy do zmiany. Przede wszystkim barierą w tym przypadku jest nieufność wobec żywności niewiadomego pochodzenia oraz brak dat ważności na niektórych produktach zostawianych w jadłodzielniach.
“Czy są dostępne raporty choćby w Polsce, które pokazywałyby ile żywności udało się uratować na mocy ustawy o przeciwdziałaniu marnowaniu żywności?” – pytanie do Ariela Modrzyka Nie są znane mi takie raporty. Są badania, które próbują zmierzyć skalę odpadków żywnościowych w Polsce oraz postawy wobec marnowania żywności. Warto pamiętać, że prywatne podmioty dokonujące obrotu żywnością prowadzą dokładną ewidencję własnych strat – w tym też żywności, która nie została sprzedana. Dane te jednak są zazwyczaj dostępne tylko dla wewnętrznych celów przedsiębiorstw. Niektóre firmy takie jak sieć supermarketów Tesco promuje własną markę poprzez podawanie statystyk skali ograniczania marnotrawstwa żywności. Trudno jednak stwierdzić, w jakim stopniu są to rzetelne informacje.
Wkrótce kolejne pytania!