Optymalizacja zarządzania rozwojem lokalnym

Dotychczasowe podejście do optymalizacji zarządzania na szczeblu lokalnym koncentruje się na jakości funkcjonowania administracji lokalnej i na jakości poszczególnych lokalnych usług publicznych. Głównymi kryteriami oceny (ewentualnie samooceny) są: efektywność kosztowa, dostępność, skuteczność, zadowolenie odbiorców.

Przed władzami lokalnymi stoją jednak nowe wyzwania, w coraz większym stopniu związane z prowadzeniem polityki rozwoju. W dodatku – wobec skali obserwowanych i spodziewanych ograniczeń zewnętrznych – rozwój lokalny musi bazować na uruchamianiu własnych potencjałów. Wymaga to szybkiego i konsekwentnego podnoszenia jakości prowadzenia (tj. planowania, realizacji i monitorowania) realizacji polityk lokalnych, a kryteriami oceny tej jakości stają się:

• zakresie wartości: integralność, otwartość, inkluzywność, rola prawa;
• w zakresie uwarunkowań kompetencyjnych: dobre przywództwo, całościowa koordynacja wewnętrzna, innowacyjność, podejmowanie decyzji w oparciu o rzetelne dane.

Ważne jest też stosowanie odpowiednich narzędzi praktycznych – zwłaszcza dotyczących polityki kadrowej, zintegrowanej informatyzacji, polityki finansowej, prowadzenia zamówień publicznych, systematycznej ewaluacji – opartych na jasnym i stabilnym prawie miejscowym i regulacjach wewnętrznych (zarządzeniach, regulaminach etc.).

Dotychczasowe metody oceny jakości zarządzania lokalnego, stosowane (niestety nieczęsto i niesystematycznie) w administracji samorządowej, to przede wszystkim:

• • CAF (Common Assessment Framework), popularyzowane w Polsce przez UNDP,
  • PRI (Program Rozwoju Instytucjonalnego), promowany przez Bank Światowy,
  • rozmaite standardy ISO, zwykle potwierdzane przez podmioty komercyjne, nieznające specyfiki samorządu terytorialnego.

Ważną rolę ma tu do odegrania audyt wewnętrzny, który jednak nie jest odpowiednio rozwijany i bazuje na tradycyjnym podejściu, odnoszącym się do kryteriów przytoczonych na wstępie. Przy-kładem może być najbardziej ustrukturyzowany system audytu wewnętrznego w Krakowie, który nie bierze pod uwagę kryteriów dotyczących jakości prowadzenia polityki rozwoju.

W ostatnich latach nowe podejście do oceny jakości zarządzania publicznego na wszystkich jego poziomach zostało zaproponowane przez OECD. Metoda nosi nazwę Sound Public Governance Review. Dotychczas jest stosowana przede wszystkim do oceny jakości zarządzania przez rządy centralne (wykonano także przegląd dla Polski) i władze regionalne. W ramach Programu MIiR Rozwój lokalny, realizowanego z funduszy norweskich z udziałem m.in. ZMP i OECD, zostanie ona wdrożona w Polsce dla władz lokalnych. Pierwszy audyt spodziewany jest za rok, a metodologia będzie udostępniona wszystkim samorządom w celu prowadzenia systematycznej samooceny.